Door: Margo Jungerius

Op zaterdagmiddag een mailtje van een moeder. Haar zoon is bijna 13 jaar, mag hij zich wel aanmelden voor het nieuwe project? Ze is niet de enige die dit vraagt. Tegelijkertijd weet ik ook dat er volwassenen zijn die balen dat ze niet mee mogen doen.

Wij houden niet van leeftijden. Bij BO!NK Theater geloven we oprecht dat leeftijden niets zegt over wie je bent en wat jij kan. Een leeftijd is maar één indicatiemiddel en niet meer dan dat.

Helaas werkt het zo niet in de maatschappij. Als 40 jarige is het not done om speels te zijn op de werkvloer. Als 4 jarige moet je nu wel kunnen luisteren en stilzitten in de kring. Als 80 jarige kan je niet meer spelen bij een toneelgroep. Dikke onzin vinden wij.

Tijdens Zonnebrandstof, de theaterzomerweek van BO!NK Theater, gingen we het experiment aan om écht leeftijd doorbrekend te werken. Alle leeftijden werden door elkaar heen gemixt; volwassen, puber, kind, kleuter. We zochten naar gelijkwaardigheid en leren van elkaar. Een mooi streven dat uiteindelijk niet vol te houden was. Kinderen hielden rekening met volwassenen, ze durfde niet meer alles te zeggen en lieten zich leiden. Andersom gingen volwassenen direct in de zorgstand en vonden dat ze niet genoeg uitgedaagd werden omdat ze (zelf) te veel rekening hielden met de kinderen. Heel begrijpelijk dat de docenten aan het eind van de week toch in leeftijdsgroepen gingen werken.

Wat is er dan nodig om onzichtbare machtsverschillen uit de weg te ruimen? Hoe kan je een project inrichten waarin de stem van kinderen en jongeren echt gehoord wordt? Hoe kunnen wij daadwerkelijk samenwerken met elkaar, volwassenen, kinderen en jongeren?

De wijze waarop wij tegen leeftijden en kinderen aankijken heeft hier een bepalende rol in. Wanneer we naar een kind kijken als enkel een leeftijd (tot 18 jaar) én wanneer we eigenschappen van een kind omschrijven als kwetsbaar en afhankelijk, dan blijft het lastig om écht op gelijkwaardig niveau samen te werken. Overigens werkt het ook andersom. Hoe een kind kijkt naar een volwassene is net zo bepalend voor de samenwerking. Als een kind al heeft ervaren dat volwassenen wel luisteren, maar uiteindelijk toch zelf doen wat zij vinden of alles bepalen, is dat ook niet bevorderlijk voor de samenwerking.

Een korte reflectie; we waren misschien iets te experimenteel met ons- leeftijd doorbrekend-  nieuwe manier van werken. Iets te kort door de bocht, het is geen methode die toegepast wordt. Het is een waarde die pas vorm kan krijgen als wij zelf in gesprek blijven met alle deelnemers.

Zonder het biologisch proces in de hersenen van jongeren te ontkennen willen wij in het project Zie je mij? niet enkel een leeftijd specifieke blikveld hanteren. Hierdoor doen wij geen recht aan de individuele competenties van een jongere, en het zorgt ervoor dat wij in hokjes (blijven) denken bijvoorbeeld; volwassenen zijn ouder dus weten het beter. Het gevaar is dat we gaan generaliseren en jongeren of onderschatten, of overschatten. Essentieel in dit project is dat we de betrokken individuen als vertrekpunt nemen en niet de leeftijd.

Hoe we dat doen en onze ervaringen, lees je in de volgende blog (deel 2).

De zoon van moeder mag zich trouwens aanmelden, moet hij wel eerst zelf een mailtje sturen. Dat dan weer wel.

Bron; als groot inspiratiebron en naslagwerk voor dit project is gebruik gemaakt van;
Kinderen en jongeren actief in wetenschappelijk onderzoek (Dedding, et.al. 2013)